Chorzy pracownicy podczas przebywania na zwolnieniu lekarskim nie zawsze mają świadomość o konieczności przestrzegania w tym czasie pewnych zasad. Jedną z nich jest bowiem przebywanie w miejscu deklarowanego na nim pobytu. Nieznajomość dokładnych przepisów prawa sprawia, że nic dziwnego, że wielu z nich zastanawia się, czy na L4 można wyjechać poza miejsce zamieszkania. Niektórzy chorzy nie zdają sobie bowiem sprawy ze przebywanie w miejscu pobytu zamieszczonym na zwolnieniu lekarskim jest jego obowiązkiem, a wyjazd w wypadku kontroli może wiązać się z nieprzyjemnymi konsekwencjami, które pracownik mocno odczuje.
Czy na L4 można wyjechać poza miejsce zamieszkania? Co należy zrobić w przypadku zmiany miejsca pobytu podczas zwolnienia lekarskiego?
Podczas zwolnienia lekarskiego zmiana miejsca pobytu jest możliwa tylko pod warunkiem poinformowania o tym fakcie Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Należy tego dokonać w sposób pisemny, stosując do urzędu oficjalne pismo i zawierając w nim nową lokalizację pobytu. Urzędnicy wysłani na kontrolę muszą mieć bowiem możliwość sprawdzenia, czy chory pracownik znajduje się w miejscu podanym na piśmie. Taka zmiana musi zostać zgłoszona przez osobę przebywającą na zwolnieniu lekarskim najpóźniej w ciągu 3 dni od zmiany miejsca pobytu.
L4 a wyjazd za granicę
Wyjazd za granicę jest możliwy jedynie w przypadku wcześniejszego poinformowania o tym fakcie Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Chory, podobnie jak w przypadku tradycyjnej zmiany miejsca pobytu, ma na takie działanie 3 dni. Wyjazd za granicę musi być także uzasadniony. Powodem może być między innymi szansa pacjenta na szybsze wyzdrowienie. Na taki wyjazd zgodę musi wyrazić przede wszystkim lekarz, który uprzednio oceni czy nie ma przeciwwskazań do opuszczenia granic państwa podczas choroby. Pracownik, który wyjedzie za granicę, musi mieć także świadomość, że na terenie Unii Europejskiej ZUS może zwrócić się z wnioskiem o przeprowadzenie kontroli przez właściwą do tego celu instytucję. Nie uniknie jej zatem nawet w wypadku, gdy nie będzie obecny przez ten czas w Polsce.
Co grozi w przypadku niepoinformowania Zakładu Ubezpieczeń Społecznych o zmianie miejsca pobytu?
Jak już wiadomo, pracownik będący na zwolnieniu lekarskim musi przebywać w miejscu deklarowanego pobytu. Jego nieobecność w czasie kontroli jest podstawą do podejrzewania, że wykorzystuje je niezgodnie z obowiązującymi przepisami. Jeżeli w trakcie kontroli ZUS stwierdzi zatem, że pracownik korzystający ze zwolnienia chorobowego spędza je nieprawidłowo, a więc np. w tym czasie przychodzi w tym okresie do innej pracy zarobkowej lub używa L4 niezgodnie z jego przeznaczeniem, staje się to podstawą do pozbawienia takiej osoby prawa do zasiłku chorobowego za cały okres zwolnienia lekarskiego. Dla pracodawców może to być również podstawą do zwolnienia pracownika w sposób dyscyplinarny.
Jak wygląda kontrola ze strony ZUS-u?
Zakład Ubezpieczeń Społecznych dokonuje kontroli w miejscu zamieszkania pracownika, które jest deklarowane przez niego jako miejsce pobytu. Nie musi to być adres zamieszkania, ale chory przebywający w tym miejscu musi się w nim znajdować w momencie, gdy odwiedzi go przedstawiciel ZUS-u. Ten przyjeżdża, aby sprawdzić, czy pacjent jest na miejscu i czy właściwie korzysta ze zwolnienia chorobowego, tj. nie porusza się w momencie posiadania zwolnienia leżącego czy nie pracuje zarobkowo w czasie, gdy powinien przebywać na L4. W przypadku posiadania dzieci/dziecka i korzystania z L4 w celu opieki nad nim ZUS kontroluje czy pracownik faktycznie wykorzystuje zwolnienie zgodnie z jego przeznaczeniem. Jeśli zauważy nieprawidłowości, sprawdza także, czy w domu jest ktoś inny, kto może zająć się chorym dzieckiem lub członkiem jego rodziny.
Na jakiej podstawie kontroler wie jakie zalecenia przekazał choremu pracownikowi lekarz podczas wystawiania L4?
Kontroler operuje oznaczeniami zawartymi na zwolnieniu lekarskim. Na nim znajdują się bowiem dwa rodzaje kodów. Pierwszy z nich świadczy o L4 leżącym, a kod drugi – o chodzącym. W przypadku tego drugiego, zwolnienie lekarskie nieco mniej przypomina leżenie w szpitalnym łóżku. Chory pracownik może bowiem swobodnie poruszać się po miejscu pobytu, wykonywać codzienne czynności, a nawet udać na niezbędne zakupy spożywcze czy do apteki, jeśli jest to działanie uzasadnione.
Co w przypadku, gdy nie zastanie się osoby za L4 w miejscu pobytu?
Gdy wiadomo już czy na L4 można wyjechać poza miejsce zamieszkania, pozostaje pytanie, co dzieje się, jeżeli inspektor nie znajdzie chorego pracownika na terenie miejsca deklarowanego pobytu w okresie kontroli. Według przepisów prawa z takiej sytuacji musi sporządzić stosowny raport, prosząc nieobecnego chorego o wyjaśnienia. Decyzję, którą wystawia lekarz orzecznik ZUS, pracownik musi także niezwłocznie przekazać pracodawcy. Da się jednak przed takim oświadczeniem obronić. Pracownik ma szansę odwołać w ciągu dwóch tygodni od uzyskania takiego dokumentu na piśmie. Na przykład, gdyby w tym czasie był u lekarza lub w aptece, a więc wyjechał w konkretnym uzasadnionym celu, taka nieobecność mogłaby być wtedy uzasadniona, a więc stanowiłaby tym samym podstawę do usprawiedliwienia. Nie uchroni to jednak pracownika przed kolejną wizytą ze strony ZUS-u.
