Zaburzenia refrakcji i akomodacji prowadzą do powstania wad wzroku – krótkowzroczności, dalekowzroczności i astygmatyzmu. To częste problemy pojawiające się w każdym wieku. Jak je rozpoznać i leczyć? Sprawdzamy!
- Zaburzenia refrakcji i akomodacji to krótkowzroczność, dalekowzroczność, astygmatyzm.
- Zaburzenia dotyczą osób w każdym wieku.
- Podejrzenie wady wzroku należy skonsultować z okulistą.
- Wadę można korygować za pomocą okularów i soczewek.
- Niekiedy wykonuje się korektę laserową.
Czym jest refrakcja i akomodacja oka?
Refrakcja i akomodacja oka to dwa podstawowe i najważniejsze mechanizmy, dzięki którym człowiek może wyraźnie i ostro widzieć. Zaburzenia refrakcji lub akomodacji powodują rozwój wady wzroku. Refrakcja to inaczej załamanie światła – aby widzieć prawidłowo, promienie świetlne muszą się przeciąć dokładnie na siatkówce oka (wyścieła ona tylną część oka). To właśnie siatkówka zbudowana jest z licznych komórek nerwowych, które przetwarzają światło na impulsy przesyłane do mózgu. Dopełnieniem całego procesu widzenia jest ustawienie odpowiedniego kąta załamywania światła – zjawisko to nazywane jest akomodacją oka.
Akomodacja polega na kurczeniu się mięśnia rzęskowego, dzięki czemu zmienia się kształt soczewki i ustawia właściwy kąt załamywania promieni świetlnych. Zmiana ta konieczna jest, aby oko mogło dostosować się do odległości, w jakiej znajduje się widziany przedmiot. Dzięki odpowiedniemu ustawieniu oka możliwe jest obieranie wyraźnego i ostrego obrazu.
Prawidłowo przebiegająca refrakcja oka i akomodacja pozwalają dobrze widzieć. W przypadku zaburzeń któregokolwiek z procesów dochodzi do rozwoju wady wzroku, którą trzeba korygować za pomocą soczewek.
Wady refrakcji oka
Zaburzenia refrakcji oka to częsta przypadłość, która może dotyczyć osób w każdym wieku. Do najczęściej diagnozowanych wad wzroku należą:
- nadwzroczność, inaczej dalekowzroczność – siatkówka jest zbyt blisko soczewki i rogówki, promienie świetlne nie przecinają się, przez co nie powstaje wyraźny i ostry obraz; pacjenci lepiej widzą z daleka niż z bliska;
-
krótkowzroczność – przyczyną powstawania wady jest nieprawidłowa budowa oka, przez co promienie zbiegają się przed siatkówką, do niej zaś dociera nieostry obraz; przy krótkowzroczności pacjent widzie lepiej przedmioty znajdujące się blisko;
- astygmatyzm – określana również jako niezborność; to stan, w którym zaburzona jest symetria oka, a promienie światła załamują się inaczej w pionie niż w poziomie; skutkiem jest rozmycie obrazu w jedną stronę, a także deformacje linii prostych;
- starczowzroczność – to postępujące wraz z wiekiem upośledzenie zdolności akomodacji (soczewka traci swą elastyczność); pogarsza się zdolność widzenia z bliska, czytania, a także dostrzegania małych przedmiotów.
Badanie refrakcji oka – jak sprawdzić wzrok?
Jeśli czujesz, że prawidłowe widzenie jest zaburzone, masz problemy ze wzrokiem, koniecznie udaj się do okulisty. Jak diagnozuje się wady refrakcji i zaburzenia akomodacji? Ostrość wzroku sprawdza się na kilka sposobów:
- odczytywanie liter z tablicy z odległości ok. 6 metrów oraz z tablicy trzymanej w odległości około 30 cm od oczu;
- badanie komputerowe z wykorzystaniem autorefraktometru (mierzy wielkość wady sferycznej oraz wielkość i kąt astygmatyzmu);
- subiektywna metoda Dondersa – pacjent odczytuje litery z oddalonej tablicy przez soczewki o różnej mocy (dobierane przez lekarza na podstawie wcześniejszych pomiarów);
- retinoskopia (skiaskopia, czyli metoda obiektywna) – rzutowanie promieni świetlnych na dno oka i obserwacja kierunku ruchu odblasku w obrębie źrenicy.
Zaburzenia akomodacji oka, a także wady refrakcji należy leczyć.
Zaburzenia refrakcji oka – jak korygować?
Leczenie wad wzroku opiera się przede wszystkim na korekcie. Korygowanie wad refrakcji i akomodacji polega na dopasowaniu szkieł – okularów lub soczewek kontaktowych. W niektórych przypadkach zalecany jest zabieg chirurgiczny lub laserowa korekta wad refrakcji. Najlepszą metodę pomoże ci dobrać specjalista. Jeśli nie wiesz, czy kwalifikujesz się do zabiegu i czy warto brać go pod uwagę, porozmawiaj ze specjalistą. Możesz umówić się na konsultację przez internet, by rozwiać wątpliwości. Pamiętaj, że również podczas konsultacji online lekarz ma możliwość skierować cię na badania, wypisać L4 online lub receptę (to tzw. e-recepta).
W zależności od rodzaju wady stosuje się soczewki sferyczne lub toryczne, okulary do czytania lub do dali. Leczenie wad refrakcji ma zapewnić pacjentowi ostre i wyraźne widzenie.
Wada wzroku – kiedy można podejrzewać zaburzenia akomodacji i refrakcji?
Kiedy można podejrzewać zaburzenia refrakcji i akomodacji oka? Pierwszym sygnałem jest niewyraźne, zniekształcone widzenie obrazów. To jednak nie wszystko, ponieważ objawy wady wzroku mogą nie być tak oczywiste. Obejmują bóle głowy, zmęczenie oczu, trudności z koncentracją wzroku m.in. podczas czytania. O wadzie wzroku może również świadczyć częste mrużenie oczu oraz uczucie oślepiania przez jasne światła.
Jeśli podejrzewasz u siebie problemy ze wzrokiem, umów się na wizytę u okulisty. Nieleczone wady wzroku mogą się pogłębiać i utrwalać. Często powodują również bóle głowy.
Zaburzenia akomodacji oka oraz refrakcji – przyczyny
Do najważniejszych przyczyn zaburzeń refrakcji i akomodacji oka należą:
- nieprawidłowa długość gałki ocznej – gałka oczna jest za długa lub za krótka;
- nieregularny kształt rogówki – niesymetryczny kształt, co utrudnia prawidłowe skupianie promieni słonecznych na siatkówce;
- wiek soczewki – wraz z wiekiem w obrębie soczewki dochodzi do nieodwracalnych zmian, które wpływają na akomodację oka.
Zaburzenia widzenia mogą również wskazywać na choroby ogólne, np. cukrzycę lub guzy mózgu, dlatego nigdy nie należy ich lekceważyć. Jakie mogą być pozostałe przyczyny problemów ze wzrokiem?
- Jaskra, zaćma, zwyrodnienie plamki żółtej;
- nadciśnienie tętnicze;
- anemia;
- szpiczak mnogi;
- nowotwór mózgu;
- zapalenie nerwu wzrokowego.
Problemy z wyraźnym widzeniem mogą więc być skutkiem niewłaściwej budowy oka lub ogólnego schorzenia. Konieczne jest wykonanie badań i znalezienie przyczyny. Być może potrzebna będzie dodatkowa diagnostyka, odpoczynek (zwolnienie lekarskie online). Jeśli dodatkowo masz przekrwione oczy, towarzyszy ci uczucie piasku pod powiekami, lekarz może zalecić stosowanie kropli do oczu (np. Floxal).
Zaburzenia refrakcji i akomodacji to powszechne choroby występujące zarówno u dzieci, jak i dorosłych. Najczęściej wybieraną metodą leczenia jest stosowanie szkieł korekcyjnych. Osoby z tego typu zaburzeniami powinny pamiętać o regularnych kontrolach lekarskich.