Zaburzenia błędnika objawiają się problemami z koordynacją ruchową, utrzymaniem równowagi, zawrotami głowy. Przyczyną jest najczęściej zapalenie błędnika. Jak diagnozować i leczyć przypadłość? Przeczytaj!
- Błędnik odpowiada za utrzymanie równowagi.
- Zaburzenia błędnika objawiają się zawrotami głowy, problemami z utrzymaniem równowagi.
- Problemy z błędnikiem mogą mieć wiele przyczyn.
- Ból ucha i gorączka zawsze powinny być zdiagnozowane.
- Niepokojący jest oczopląs pojawiający się podczas zmiany pozycji ciała.
- Leczenie zaburzeń uzależnione jest od przyczyny.
- W terapii stosuje się leki przeciwalergiczne, uspokajające.
- Choroba lokomocyjna to zaburzenia pracy błędnika.
Czym jest błędnik?
Błędnik znajduje się w uchu wewnętrznym i odpowiada, głównie, za utrzymanie równowagi. Ten niewielki narząd zbudowany jest z dwóch części – błędnika kostnego oraz błoniastego. Poszczególne jego elementy wypełnione są płynem, który pod wpływem ruchu zaczyna się przemieszczać. Powoduje to podrażnienie receptorów, które wysyłają odpowiednie informacje do mózgu – tylko ścisła współpraca błędnika z mózgiem pozwala człowiekowi zachować równowagę i skoordynować ruchy. Zaburzenia funkcjonowania błędnika powodują występowanie nieprzyjemnych i niebezpiecznych objawów.
Zaburzenia błędnika – przyczyny
Problemy z błędnikiem mogą mieć wiele różnych przyczyn. Do najczęstszych należy zaliczyć:
- infekcje ucha środkowego o podłożu wirusowym i bakteryjnym, a także grzybiczym i pierwotniakowym (toksoplazmoza);
- choroba lokomocyjna, czyli kinetoza;
- urazy głowy;
- choroba Meniere’a;
- starcze zanikowe zmiany w błędniku;
- osteoskleroza błędnikowa;
- guzy kąta mostowo-móżdżkowego;
- zapalenie nerwu przedsionkowo-ślimakowego.
Zaburzenia błędnika mogą wynikać z choroby – powoduje je półpasiec, różyczka, odra, ospa wietrzna, grypa, świnka.
Jeśli masz problemy z utrzymaniem równowagi, odczuwasz zawroty głowy, skonsultuj się z lekarzem. Jedną z przyczyn dolegliwości mogą być kłopoty z błędnikiem. Konieczne będzie postawienie diagnozy i wdrożenie odpowiedniego leczenia (zaburzenia równowagi mogą mieć poważne konsekwencje). Na początek możesz skorzystać z telekonsultacji – specjalista wypisze receptę (e-recepta), wystawi L4 online i zleci badania.
Problem z błędnikiem – objawy
Jakie objawy mogą wskazywać na problemy z błędnikiem? Pierwsze objawy zwiastujące kłopoty z tym niewielkim narządem to zawroty głowy. Mogą być nagłe, silne, szybko przemijają, pojawiają się w każdej pozycji ciała, przy otwartych i zamkniętych oczach. Choremu może towarzyszyć uczucie ciągłego kołysania. Osoby z zaburzoną pracą błędnika mają problem z utrzymaniem równowagi, zataczają się, co często prowadzi do upadków i kontuzji (zwłaszcza w przypadku starszych osób).
Do innych objawów należy oczopląs, czyli niekontrolowane ruchy gałek ocznych przy zmianie pozycji. Wraz z oczopląsem może pojawić się światłowstręt, ale również szumy uszne (buczenie, dzwonienie). Inne objawy zaburzeń błędnika to nudności i wymioty. Chory może skarżyć się na uczucie zatkania ucha i trudności w zrozumieniu mowy, a także ból głowy i przewlekłe zmęczenie.
Objawy problemów z błędnikiem mogą być niespecyficzne lub bardzo charakterystyczne, dlatego nie należy unikać rozmowy z lekarzem. Niekiedy symptomy są tak poważne, że utrudniają normalne funkcjonowanie – w takiej sytuacji chory powinien pozostać w domu (może skorzystać z opcji, jaką jest zwolnienie lekarskie online).
Czym jest zapalenie błędnika?
Zapalenie błędnika nazywane jest zapaleniem ucha wewnętrznego. Najczęściej jest to powikłanie infekcji ucha środkowego. Inne przyczyny zapalenia błędnika to zakażenie wirusem świnki, różyczki, ospy wietrznej, opryszczki, HIV, choroby autoimmunologiczne i układowe. Ból ucha i gorączka powinny skłonić do wizyty u laryngologa i wdrożenia jak najszybszego leczenia. W przypadku braku reakcji mogą pojawić się kolejne symptomy – zaburzenia równowagi, zawroty głowy, nudności, wymioty, szumu uszne, częściowa utrata słuchu, oczopląs. Groźne powikłania choroby to trwałe uszkodzenie układu równowagi, głuchota, ropień móżdżku, zapalenie opon mózgowych.
Choroby błędnika – diagnostyka
Niepokojące objawy należy jak najszybciej zdiagnozować. Pacjent powinien zgłosić się do specjalisty – laryngologa, który wykona specjalistyczne badania. Do najważniejszych należy:
- wziernikowanie ucha (badanie otolaryngologiczne);
- próby błędnikowe mające na celu ocenę działania narządu;
- badania słuchu – audiometryczne;
- ENG, elektronystagmografia;
- VNG, czyli videonystagmografia (badanie potencjałów elektrycznych w czasie oczopląsu);
- tomografia komputerowa;
- rezonans magnetyczny;
- RTG kości skroniowej.
Lekarz może zlecić konsultację neurologiczną w celu oceny zborności ruchów.
Leczenie zaburzeń błędnika
Leczenie zaburzeń dostosowane jest do przyczyny i może obejmować leczenie farmakologiczne, rehabilitację, a także zmianę nawyków i stylu życia. W niektórych przypadkach konieczna jest interwencja chirurgiczna. W fazie ostrej stosuje się leczenie objawowe, którego głównym celem jest zmniejszenie zawrotów głowy i mdłości. Przy zapaleniu błędnika podaje się leki dożylnie (antybiotyki), niekiedy wykonuje się drenaż ucha środkowego, który ma ułatwić odpływ zalegającej wydzieliny.
U niektórych pacjentów leczenie polega na zmianie diety, odpoczynku, przyjmowaniu leków uspokajających. Jak wygląda terapia w konkretnych przypadkach?
- Choroba Meniere’a – pacjentom zaleca się odpoczynek, podaje leki uspokajające, przeciwwymiotne; najważniejszym zaleceniem jest zmiana diety i unikanie sytuacji stresujących;
- choroba lokomocyjna – stosowana jest farmakoterapia; podawane są leki przeciwwymiotne, leki przeciwhistaminowe, uspokajające;
- starcze zanikowe zmiany – duże znaczenie ma rehabilitacja, ćwiczenia;
- infekcje – najczęściej stosowane są antybiotyki.
Doraźne leczenie zawrotów głowy polega na podawaniu preparatów uspokajających (hydroksyzyna) oraz przeciwalergicznych (Zyrtec, Hitaxa, Clatra, Claritine).
Przyczyny zaburzeń błędnika – choroba lokomocyjna
Choroba lokomocyjna, inaczej kinetoza to jedno z najczęstszych zaburzeń błędnika. Objawy pojawiają się jedynie podczas przemieszczania się różnymi środkami transportu. Przyczyną dolegliwości jest wysyłanie sprzecznych sygnałów przez błędnik, oczy i narząd ruchu – oczy zauważają ruch, ale błędnik nie dostrzega zmiany położenia ciała, dlatego wysyła do mózgu informację o pozostawaniu w bezruchu. Konsekwencją są zawroty głowy, nudności i wymioty, suchość w ustach lub ślinotok. Leczenie choroby lokomocyjnej polega na zażywaniu przed podróżą odpowiednich leków. Warto też stosować się do kilku ważnych zasad:
- nie podróżować na czczo;
- nie jeść obfitych posiłków przed podróżą;
- siedzieć przodem do kierunku jazdy;
- robić postoje;
- zrezygnować z czytania podczas jazdy;
- wpatrywać się w jeden nieruchomy punkt.
Zaburzenie to dotyka głównie dzieci. Objawy choroby zaczynają ustępować zazwyczaj około 6. roku życia. W niektórych przypadkach utrzymują się jednak w życiu dorosłym.
Guzy kątka mostkowo-móżdżkowego
Guzy kątka mostkowo-móżdżkowego są rodzajem nowotworu, który uszkadza nerw przedsionkowo-ślimakowy. Pierwsze objawy tej choroby zawroty głowy, nudności, wymioty. Narastają one stopniowo, po czym dołączają do nich inne symptomy – problemy z pamięcią, trudności z wysławianiem się, niestabilność emocjonalna, a także wzrost ciśnienia śródczaszkowego. Chorobę diagnozuje się, wykonując badania obrazowe, audiometryczne i badanie układu równowagi. W leczeniu stosuje się radioterapię stereotaktyczną.
Warto pamiętać, że podobne objawy mogą towarzyszyć guzom mózgu i udarom. W razie zaobserwowania niepokojących objawów należy jak najszybciej skontaktować się z lekarzem. Uszkodzony błędnik wymaga leczenia.
Czym jest otoskleroza?
Otoskleroza to choroba błędnika kostnego objawiająca się głównie szumami w uszach i upośledzeniem słuchu. Rzadziej obserwuje się zaburzenia równowagi i zawroty głowy. Schorzenie to często jest diagnozowane u kobiet ciężarnych oraz karmiących piersią, dlatego podejrzewa się, że znaczenie mają czynniki hormonalne. Za istotne uznaje się również czynniki genetyczne. Przy podejrzeniu otosklerozy wykonuje się badanie laryngologiczne, audiometryczne, tomografię komputerową kości skroniowej.
Zdiagnozowana choroba wymaga leczenia operacyjnego – stapedotomii; w innych przypadkach zaleca się noszenie aparatu słuchowego.
Zaburzenia pracy błędnika – podsumowanie
Zawroty głowy podczas wstawania, trudności z zachowaniem równowagi, szumy w uszach, mdłości i wymioty, bóle głowy, problemy ze słuchem mogą wskazywać na choroby błędnika. Mogą być skutkiem jego urazu, wstrząśnienia lub zapalenia. Warto pamiętać, że błędnik pełni bardzo ważne funkcje w organizmie, a zbagatelizowanie objawów zaburzenia pracy tego narządu może prowadzić do poważnych powikłań.
Objawy chorób błędnika mogą być różne, mogą wskazywać na zaburzenia neurologiczne, dlatego tym bardziej należy skonsultować się z lekarzem. W większości przypadków symptomy ustępują po zastosowaniu leczenia, nie pozostawiając po sobie żadnych śladów.