Zaburzenia rytmu serca to poważny problem. Mogą przez długi czas nie dawać poważniejszych oznak, by później doprowadzić do realnego zagrożenia dla zdrowia i życia. Przeczytaj tekst i poznaj podstawowe informacje na ten temat!
- Zaburzenia rytmu serca, arytmie prowadzą do problemów z krązeniem krwi i dostarczaniem tlenu oraz składników odżywczych.
- Podstawowe przyczyny to m.in. nadciśnienie tętnicze, wrodzone wady serca, chorobę wieńcową, niewydolność serca, cukrzycę, zaburzenia tarczycy, bezdech senny.
- Główne rodzaje zaburzeń to tachykardia zatokowa, bradykardia, skurcze komorowe i nadkomorowe, migotanie komór i migotanie przedsionków.
- Objawy zaburzeń to m.in. kołatanie serca, ból w klatce piersiowej, duszności, zawroty głowy, omdlenia, osłabienie, zmęczenie, nietolerancja wysiłku fizycznego oraz wzmożony lęk.
- Diagnostykę i leczenie umożliwiają elektrokardiogram, badanie Holtera, test wysiłkowy, elektrofizjologiczne badanie serca, test tilt oraz indywidualnie dobrana do potrzeb chorego terapia.
Czym jest arytmia? Zaburzenia rytmu to nieprawidłowa praca serca
Arytmia to ogólna nazwa wszelkich zaburzeń rytmu serca, czyli nieodpowiedniej częstotliwości, regularności i siły uderzeń mięśnia sercowego. Każdy odchył od normy zakłóca pompowanie krwi, która dostarcza tlen i składniki odżywcze do wszystkich komórek organizmu. Rytm serca zależy od impulsów elektryczne, które powodują skurcze mięśni sercowych. Są one generowane przez specjalne komórki w przedsionkach serca, zwane węzłem zatokowo-przedsionkowym. Impulsy te przemieszczają się przez serce, powodując skurcze, które w efekcie prowadzą do pompowania krwi.
Arytmia występuje wtedy, gdy te impulsy elektryczne nie są generowane lub przekazywane prawidłowo. Zaburzenia rytmu serca to jego przyspieszenie, spowolnienie, nieregularność lub zatrzymanie. Czasami te nieprawidłowości są niewielkie i niezwiązane z żadnymi poważnymi problemami zdrowotnymi. Jednak w wielu postaciach stanowią realne i poważne zagrożenie dla zdrowia i życia pacjenta, jeśli nie zostaną odpowiednio zdiagnozowane i leczone. Między innymi dlatego warto wykorzystać każde zwolnienie lekarskie online – z jakiegokolwiek powodu – na przeprowadzenie kompleksowych badań kontrolnych.
Najczęstsze przyczyny zaburzeń rytmu serca
Wiele chorób może objawiać się niekorzystnymi zmianami akcji serca. Nie zawsze pierwotny powód problemów znajduje się w układzie sercowo-naczyniowym. Wśród możliwych przyczyn lekarze wymieniają przede wszystkim:
- nadciśnienie tętnicze i spowodowane nim uszkodzenia mięśnia sercowego;
- wrodzone wady serca;
- przebyty zawał mięśnia sercowego;
- choroba wieńcowa;
- niewydolność serca;
- cukrzyca;
- nadczynność lub niedoczynność tarczycy;
- bezdech senny oraz inne zaburzenia snu.
W niektórych przypadkach arytmia może wystąpić spontanicznie, bez wyraźnego powodu. W takich przypadkach można podejrzewać, że decydujący wpływ na powstanie zaburzenia rytmu serca miały wiek i procesy starzenia, predyspozycje genetyczne albo szereg różnych czynników, takich jak:
- stres i lęk, które wpływają na układ nerwowy;
- zaburzenia elektrolitowe – brak magnezu czy potesu, które regulują przewodzenie prądu elektrycznego w organizmie;
- przyjmowane leki oraz substancje psychoaktywne (alkohol, narkotyki, papierosy).
Główne rodzaje arytmii serca
Arytmie można klasyfikować na różne sposoby, ale najczęściej rozróżnia się je pod kątem miejsca występowania oraz charakterystyk zaburzeń rytmu serca. Specjaliści najczęściej wymieniają następujące problemy:
- tachykardia zatokowa – przyspieszenie rytmu serca;
- bradykardia – spowolnienie rytmu serca;
- skurcze komorowe i nadkomorowe (ekstrasystole);
- migotanie komór;
- migotanie przedsionków.
Do rzadziej diagnozowanych arytmii należą zespół długiego QT oraz flutter przedsionkowy. W przebiegu tzw. LQTS dochodzi do wydłużenia czasu repolaryzacji komór serca, co zwiększa ryzyko nieprawidłowych skurczów komorowych. Taki stan może mieć śmiertelne skutki dla pacjenta. Z kolei w drugiej z powyższych przypadłości przedsionki pracują regularnie, ale w zbyt szybkim tempie. Im dłużej trwa taki stan, tym większe ryzyko poważnych komplikacji zdrowotnych.
Przyspieszenie tętna – tachykardia zatokowa
Tachykardia zatokowa to stan, w którym serce bije szybciej niż normalnie, przy czym impulsy elektryczne są generowane w sposób prawidłowy przez węzeł zatokowo-przedsionkowy. Tętno u osób dorosłych w spoczynku wynosi zwykle 60-100 uderzeń na minutę, natomiast w przypadku tachykardii zatokowej może przekroczyć 100 uderzeń na minutę. Zazwyczaj nie stanowi zagrożenia dla zdrowia – jeśli jest odpowiedzią na naturalne potrzeby organizmu, takie jak:
- wysiłek fizyczny;
- stres;
- infekcje i zwiększona aktywność układu odpornościowego.
Jeżeli zaburzenie rytmu serca i przyspieszenie tętna utrzymuje się przez dłuższy czas, występuje bez naturalnej przyczyny lub towarzyszą mu inne objawy, takie jak ból w klatce piersiowej, duszności czy omdlenia, warto zgłosić się do lekarza. w celu dokładnego zbadania i wykluczenia poważniejszych przyczyn tachykardii. Leczenie tachykardii zatokowej zależy od jej przyczyny i może obejmować modyfikację stylu życia, leki, a w niektórych przypadkach interwencje medyczne, takie jak elektrostymulacja serca.
Spowolnienie częstotliwości uderzeń serca – bradykardia
Bradykardia to stan, w którym rytm serca jest wolniejszy niż normalnie, co oznacza mniej niż 60 uderzeń na minutę u osób dorosłych. W niektórych przypadkach to normalne zjawisko. Szczególnie u osób wysportowanych, które mają silniejsze i bardziej wydajne serce. Jednakże u osób, które nie prowadzą tak aktywnego trybu życia, zaburzenie rytmu serca w postaci zmniejszonej częstości uderzeń może być wynikiem problemów zdrowotnych.
Bradykardia nie zawsze wywołuje odczuwalne symptomy, ale może powodować m.in. zawroty głowy, omdlenia, osłabienie, duszności, ból w klatce piersiowej czy obrzęki kończyn dolnych. Sposób postępowania zależy od przyczyny oraz nasilenia objawów. Z tego powodu warto skonsultować się z lekarzem już przy pierwszych, niepokojących zmianach. Nawet jeśli trzeba wziąć L4 online do tego celu. Jeśli zaburzenia są wynikiem choroby serca, nieprawidłowej gospodarki hormonalnej czy innych poważnych przyczyn, specjalista może zalecić leczenie farmakologiczne. W niektórych przypadkach bradykardii konieczne jest wszczepienie pacjentowi rozrusznika serca.
Skurcze komorowe i nadkomorowe
Skurcze komorowe i nadkomorowe to dodatkowe, przedwczesne pobudzenia elektryczne, które mają źródło w komorach i przedsionkach serca – mogą występować pojedynczo, w parach czy w seriach. Choć zwykle są łagodne i nie zagrażają życiu, mogą powodować nieprzyjemne uczucie niemiarowego bicia serca. W większości przypadków skurcze komorowe i nadkomorowe nie wymagają leczenia, chyba że są częste, prowadzą do poważniejszych zaburzeń rytmu serca lub wpływają na jakość życia. Najczęściej pojawiają się na skutek:
- bodźców stresowych;
- zdenerwowania, lęku;
- spożycia kofeiny;
- picia alkoholu.
Czynniki ryzyka wystąpienia skurczów komorowych i nadkomorowych obejmują także choroby serca, nadciśnienie tętnicze, niewydolność serca, choroby naczyń wieńcowych oraz zaburzenia elektrolitowe. Leczenie może wymagać zmiany stylu życia oraz stosowanie leków, takich jak beta-blokery środki antyarytmiczne. W przypadku osób z istotnymi chorobami serca lekarze zalecają dodatkowe badania oraz terapie, takie jak wszczepienie kardiowertera-defibrylatora (ICD) czy ablacja przezskórna.
Migotanie przedsionków to najgroźniejsze zaburzenie rytmu serca
Migotanie przedsionków (AF) to niemiarowe, chaotyczne pobudzenia elektryczne występujące w przedsionkach serca, prowadzące do nieregularnego rytmu serca. Taki problem mają miliony osób na całym świecie. Zaburzeniu rytmu serca sprzyjają m.in. wiek, choroby serca, nadciśnienie tętnicze, cukrzyca, otyłość, nadmierne spożycie alkoholu, choroby płuc, bezdech senny. Nieleczone prowadzi do poważnych powikłań, takich jak:
- udar mózgu;
- niewydolność serca;
- zatorowość tętnicza;
- zwiększone ryzyko zawału serca.
Do najbardziej niepokojących oznak migotania przedsionków należą kołatanie serca, uczucie niemiarowego bicia serca, duszności, osłabienie, zawroty głowy, ból w klatce piersiowej oraz omdlenia. Kluczem do powrotu do zdrowia jest prawidłowe, możliwe wczesne rozpoznanie oraz stosowna terapia.
Najczęstsze objawy arytmii serca. Kołatanie, ból, niemiarowość oddechowa
Dolegliwości towarzyszące zaburzeniom rytmu serca zależą od rodzaju arytmii i innych czynników. Pacjenci najczęściej zgłaszają:
- kołatanie serca – szybkie i nierówne bicie mięśnia sercowego;
- ból w klatce piersiowej;
- duszności;
- zawroty głowy;
- odmdlenia;
- osłabienie, zmęczenie;
- nietolerancję wysiłku fizycznego;
- wzmożony lęk;
- nocne zimne poty.
Niektórym osobom z częstoskurczem, rzadkoskurczem i innymi przypadłościami towarzyszą np. nudności, obrzęk czy niemiarowość oddechowa – przyspieszanie rytmu serca przy wdechu i spowolnienie przy wydechu. Rodzaj objawów, ich nasilenie czy okoliczności występowania mogą mieć decydujące znaczenie dla prawidłowego rozpoznania zaburzenia rytmu serca. Pacjenci powinni zgłaszać wszystkie dolegliwości i odpowiadać na wszystkie pytania lekarzy podczas wywiadu medycznego.
Zaburzenia rytmu serca – diagnostyka. Leczenie arytmii serca.
Do najczęściej stosowanych badań w diagnostyce arytmii należą:
- elektrokardiogram (EKG);
- badanie Holtera:;
- test wysiłkowy;
- elektrofizjologiczne badanie serca (EPS);
- test tilt (pochyleniowy).
Leczenie zaburzeń rytmu serca dopasowuje się indywidualnie do ich przyczyn, rodzaju, objawów, stanu zdrowia i innych zmiennych u pacjenta. Leki przeciwarytmiczne, beta-blokery, antykoagulanty czy blokery kanałów wapniowych są dostępne na receptę (zarówno recepta online, jak i papierowa jest ważna). Ich zadania to m.in. kontrola pracy serca i zapobieganie komplikacjom. W terapiach stosuje się również:
- kardiowersję – przywrócenie prawidłowego rytmu krążenia poprzez stymulację zewnętrznymi impulsami;
- ablację – niszczenie odpowiednich tkanek prądem;
- implantację różnych urządzeń – rozruszniki, kardiowetery-defibrylatory, systemy resynchronizacji.
Pacjent z zaburzeniem rytmu serca powinien też ściśle stosować się do wszystkich zaleceń lekarskich. To może być np. rzucenie palenia, ograniczenie alkoholu, większa aktywność, dieta. Prowadzenie zdrowego stylu życia pozwala choremu zmniejszyć ryzyko najpoważniejszych skutków.