Zaburzenia lipidowe to nieprawidłowe stężenie lipidów w osoczu krwi. Do najważniejszych przyczyn takiego stanu zalicza się niezdrowy styl życia oraz współwystępujące choroby. Sprawdź, jak diagnozować i leczyć zaburzenia gospodarki lipidowej!
- Zaburzenia lipidowe to dyslipidemia.
- Stwierdza się ją, gdy stężenie cholesterolu trójglicerydów jest nieprawidłowe.
- Przyczyną mogą być choroby lub niezdrowy styl życia.
- Zaburzeniom sprzyja otyłość i siedzący tryb życia.
- Leczenie zaburzeń polega na zmianie diety.
- Chorzy muszą zredukować masę ciała.
- Dyslipidemia może prowadzić do rozwoju poważnych chorób.
Zaburzenia lipidowe – czym jest dyslipidemia?
Dyslipidemia to zaburzenia gospodarki lipidowej, czyli stan, kiedy stężenie lipidów i lipoprotein we krwi jest zbyt duże. Wyróżnia się kilka rodzajów dyslipidemii:
- hipercholesterolemia – stężenie cholesterolu LDL jest za wysokie, przekracza dopuszczalną normę;
- dyslipidemia aterogenna, która obejmuje również hiperlipidemię mieszaną – jednocześnie występuje u pacjenta podwyższone stężenie trójglicerydów, małe stężenie cholesterolu HDL oraz nieprawidłowe cząsteczki LDL (małe i gęste);
- hipertriglicerydemia – stan, w którym stężenie trójglicerydów jest za wysokie;
- hiperLp(a)lipoproteinemia – występuje zwiększone stężenie lipoproteiny [Lp(a)].
Zaburzenia lipidowe można zdiagnozować w prosty sposób, konieczne jest wykonanie badanie z krwi – lipidogramu, czyli profilu lipidowego. Sprawdza się stężenie cholesterolu całkowitego, frakcji HDL oraz LDL, a także stężenie trójglicerydów.
Kiedy można podejrzewać dyslipidemię?
Badanie w kierunku dyslipidemii powinny wykonać osoby znajdujące się w grupie ryzyka:
- mężczyźni po 40. roku życia oraz kobiety po 50. roku życia;
- osoby z objawami chorób układu sercowo-naczyniowego;
- chorzy na cukrzycę, nadciśnienie tętnicze, przewlekłą chorobę nerek, otyłe;
- osoby z blaszkami miażdżycowymi w tętnicach szyjnych lub wieńcowych;
- osoby, u których w rodzinie istnieją stwierdzone przypadki dyslipidemii.
Każdy z powyższych to czynnik ryzyka, który musisz wziąć pod uwagę. O konieczności wykonania badania mogą świadczyć również konkretne objawy.
Objawy dyslipidemii
Do najważniejszych objawów mogących świadczyć o zaburzeniach lipidowych należą:
- małe, żółtawe guzki pojawiające się na powiekach, rękach, stopach, nad kolanami lub łokciami – żółtaki;
- rąbek starczy rogówki.
Te symptomy występują tylko u nielicznej grupy osób z zaburzeniami. Najczęściej zbyt wysoki poziom cholesterolu, czy zwiększone stężenie triglicerydów są wykrywane podczas rutynowych badań krwi. Zaburzenia te można podejrzewać u osób, które doznały udaru lub przeszły zawał serca. Również cukrzyca typu 2 oraz otyłość mogą sugerować zaburzenia lipidowe. Objawem, a jednocześnie powikłaniem dyslipidemii jest miażdżyca.
W przypadku ciężkich zaburzeń lipidowych choremu mogą towarzyszyć napadowe bóle brzucha. Niekiedy dochodzi do rozwoju ostrego zapalenia trzustki.
Przyczyny zaburzeń lipidowych
Podwyższony poziom trójglicerydów i cholesterolu może mieć podłoże genetyczne. Hipercholesterolemia rodzinna wiąże się z występowaniem mutacji genowych. Dyslipidemię aterogenną diagnozuje się u chorych na cukrzycę typu 2, zespół metaboliczny oraz u osób zmagających się z otyłością.
Jako główny czynnik uznaje się jednak niezdrowy tryb życia – niewłaściwą dietę oraz brak aktywności fizycznej prowadzące do nadwagi i otyłości. Duże znaczenie ma również nadużywanie alkoholu oraz przyjmowanie niektórych leków (glikokortykosteroidów, progestagenów). Zaburzenia lipidowe pojawiają się także w przypadku współistnienia chorób jak m.in.:
- niedoczynność tarczycy;
- zespół nerczycowy;
- przewlekła niewydolność nerek;
- zespół Cushinga;
- choroby wątroby;
- jadłowstręt psychiczny.
Jeśli uważasz, że również tobie grożą zaburzenia gospodarki lipidowej lub znajdujesz się w grupie ryzyka, koniecznie skonsultuj się z lekarzem. Możesz skorzystać z konsultacji przez internet. Specjalista może skierować cię na badania, wypisać leki (e-recepta) oraz zwolnienie lekarskie online.
Leczenie zaburzeń lipidowych
Jeśli twój cholesterol jest zbyt wysoki, masz hipertriglicerydemię konieczna jest zmiana stylu życia. Wytyczne lekarzy obejmują zmniejszenie masy ciała, modyfikację diety, zwiększenie aktywności fizycznej (pomaga zwiększyć stężenie dobrego cholesterolu i zmniejszyć stężenie trójglicerydów). Konieczne jest również zaprzestanie palenia tytoniu.
W zależności od rodzaju zaburzenia, lekarz może zalecić farmakoterapię. Jeśli występuje choroba ogólna, należy skupić się na jej leczeniu. W przypadku cukrzycy typu 2 specjalista może przepisać preparat:
- Metformax;
- Formetic;
- Metcrean.
Jeśli pacjent jest w złym stanie, niedobrze się czuje, może wymagać odpoczynku, pozostania w domu – w takim przypadku specjalista może wystawić zwolnienie (może to być także L4 online). W leczeniu zaburzeń lipidowych stosuje się także:
- statyny;
- żywice jonowymienne;
- ezetymib;
- inhibitory PCSK9.
Zaburzenia lipidowe – dieta
Zaburzenia lipidowe mają wpływ na zwiększenie ryzyka sercowo-naczyniowego, dlatego nigdy nie należy ich bagatelizować. Dieta pozytywnie wpływająca na układ krążenia powinna polegać na ograniczeniu spożywania tłuszczów nasyconych i trans i zastąpienia ich tłuszczami zdrowymi (nienasyconymi). Pacjent musi zrezygnować z potraw smażonych, a zastąpić je daniami gotowanymi, pieczonymi, duszonymi. W jadłospisie mogą pojawić się ryby, orzechy, awokado, które są źródłem zdrowych tłuszczów.
Pacjenci muszą pamiętać o nawadnianiu organizmu i rezygnacji z używek (niekorzystnie wpływa picie alkoholu, palenie papierosów).
Z dyslipidemią można walczyć, wystarczy wprowadzić w życie kilka zmian. Warto też regularnie sprawdzać poziom cholesterolu i trójglicerydów, a w razie nieprawidłowości, zasięgnąć porady lekarza. U niektórych osób konieczne jest podanie leków, u innych wystarczy dieta i ruch.