Wymiotowanie to wyrzucanie treści żołądka na zewnątrz na skutek gwałtownych skurczów mięśni brzucha i klatki piersiowej. Najczęściej wymioty poprzedza uczucie nudności. Jak zatrzymać wymiotowanie? Czy istnieją skuteczne sposoby radzenia sobie z problemem?
Nudności i wymioty są zazwyczaj objawem choroby i mogą mieć wiele różnych przyczyn. Często towarzyszą im dodatkowe symptomy, m.in. bóle brzucha, biegunki, osłabienie, bóle głowy. Ośrodek wymiotny odpowiedzialny za powstawanie odruchu wymiotnego mieści się w rdzeniu przedłużonym. Docierają do niego bodźce z poszczególnych receptorów zlokalizowanych w całym organizmie – błonie śluzowej gardła, narządach jamy brzusznej, sercu, węchomózgowiu, korze mózgowej. Podczas wymiotów dochodzi do szeregu dodatkowych reakcji, takich jak spadek ciśnienia krwi, wzmożone wydzielanie śliny, bladość skóry. Wymioty są reakcja obronną organizmu i służą pozbyciu się toksyn czy drobnoustrojów.
Wymioty – przyczyny dolegliwości
Wymioty mogą być jednym z objawów choroby układu pokarmowego, moczowego lub nerwowego. Pojawiają się przy chorobie lokomocyjnej, w ciąży, na skutek silnego stresu. Mogą być następstwem zażycia niektórych leków oraz chemioterapii, zatrucia alkoholowego, a nawet palenia papierosów. Wymioty ostre trwają około 2 dni, z kolei przedłużające się ponad 7 dni określane są jako przewlekłe i wymagają konsultacji z lekarzem. Jakie są możliwe przyczyny nudności i wymiotów? To:
- infekcja układu pokarmowego (nieżyt żołądkowo-jelitowy);
- zatrucie pokarmowe;
- choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy;
- zapalenie wyrostka robaczkowego;
- atak kolki żółciowej;
- choroba Leśniowskiego-Crohna;
- zapalenie otrzewnej;
- ostre zapalenie trzustki;
- choroby nowotworowe;
- zapalenie, marskość wątroby;
- kolka nerkowa;
- odmiedniczkowe zapalenie nerek;
- zawał serca;
- migrena;
- guzy mózgu;
- zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych;
- udar mózgu;
- krwawienie wewnątrzczaszkowe;
- depresja;
- bulimia;
- grypa.
Wymioty są także objawem choroby lokomocyjnej, mogą wystąpić jako efekt pooperacyjny, pojawiają się we wczesnej i późnej ciąży.
Czy wymioty należy powstrzymywać?
Wymioty są reakcją obronną organizmu, a ich funkcją jest pozbycie się bakterii, wirusów, toksyn. Mogą być jednak groźne, ponieważ doprowadzają do odwodnienia. Dlatego też w przypadku pojawienie się wymiotów i nudności należy przede wszystkim zadbać o nawodnienie organizmu. Jeśli są wyjątkowo uciążliwe, warto skonsultować się z lekarzem, np. przez internet. Specjalista podpowie, jak radzić sobie z wymiotami, wypisze zwolnienie lekarskie online (wymioty zazwyczaj uniemożliwiają normalne funkcjonowanie), a jeśli uzna to za konieczne, przepisze leki hamujące wymioty (e-recepta). W wielu przypadkach nie zaleca się jednak powstrzymywania wymiotów.
Do ustalenia przyczyny wymiotów wystarczy zazwyczaj sam wywiad z pacjentem i badanie fizykalne. W określonych przypadkach lekarz może zalecić dalsze badania – USG, EKG, RTG, gastroskopię, badania laboratoryjne z krwi. Jeśli wymioty są objawem choroby przewlekłej, pomaga wdrożenie odpowiedniego leczenia. W części przypadków wystarczy wyeliminowanie czynnika wywołującego odruch wymiotny – odstawienie alkoholu, nikotyny, zamiana leków, wyeliminowanie produktów spożywczych powodujących nietolerancję, alergię.
Domowe sposoby na wymioty
Jak zatrzymać wymiotowanie? Same mdłości można starać się zniwelować spokojnym, głębokim oddychaniem – trzeba zapewnić choremu dostęp świeżego powietrza (otworzyć okno). W łagodzeniu torsji pomocne będą napary ziołowe (rumianek, wyciąg z kłącza imbiru). Aby nie dopuścić do odwodnienia i uzupełnić elektrolity, należy sięgnąć po gotowe preparaty nawadniające (z glukozą i elektrolitami) dostępne w aptece bez recepty. Wielu pacjentów stosuje krople żołądkowe lub leki przeciwwymiotne zawierające dimenhydrynat – sprawdzą się one zwłaszcza przy niestrawności.
Innym sposobem na powstrzymanie wymiotowania jest akupresura – należy uciskać punkt po wewnętrznej stronie przedramienia, kilka centymetrów nad nadgarstkiem. Czy wymiotom można zapobiegać? Jeśli układ pokarmowy źle reaguje na określone produkty – potrawy ciężkostrawne, tłuste, napoje gazowane, alkohol – warto z nich zrezygnować. Można też zastosować probiotyk, który zadba o równowagę flory bakteryjnej w przewodzie pokarmowym i skorzystać z L4 online, jeśli samopoczucie jest bardzo złe.
Jak powstrzymać wymioty spowodowane chorobami?
Jeśli wymioty spowodowane są chorobą, konieczne jest wdrożenie odpowiedniego leczenia. Diagnoza wskazująca na zespół jelita drażliwego wymaga podania leków jak Debridat czy Debretin. W przypadku choroby Leśniowskiego-Crohna lekarz może zlecić stosowanie leku Colitan lub Cyltezo. Wiele z tych leków wydawanych jest na receptę, dlatego problem należy skonsultować z lekarzem.
Jakie jeszcze leki są zalecane?
Jak zatrzymać wymiotowanie, gdy bardzo mocno doskwiera? W przypadku nasilonych wymiotów lekarz może wypisać leki przeciwhistaminowe o działaniu uspokajającym (np. hydroksyzyna). U osób leczonych chemioterapią lub radioterapią stosuje się leki będące antagonistami receptorów serotoninowych. Do tej grupy należy Atossa, preparat dostępny w postaci tabletek powlekanych, który działa przeciwwymiotnie dzięki blokowaniu wspomnianych receptorów. Substancją aktywną leku jest ondansetron.
Wymiotom spowodowanym chorobą lokomocyjną zapobiega się, podając odpowiedni preparat, np. dostępny bez recepty Aviomarin. Lek może być podawany dzieciom powyżej 6. roku życia. W przypadku młodszych dzieci zaleca się stosowanie środków z imbirem. W aptekach dostępne są w postaci syropów, kropli, kapsułek i pastylek. Chorobę lokomocyjną można łatwo zdiagnozować – dolegliwości mogą wystąpić podczas podróży różnymi środkami transportu. Jeśli podejrzewasz u malucha takie podłoże dolegliwości, porozmawiaj z lekarzem pediatrą.
Jak zatrzymać wymiotowanie w ciąży?
Nudności i wymioty są częstym objawem ciąży – najczęściej dokuczają ciężarnym w pierwszym trymestrze. Czy można ich uniknąć? W celu zapobiegania mdłościom i nagłym wyrzutom treści pokarmowej należy szczególnie uważać na dietę – spożywać zdrowe, urozmaicone posiłki, rozłożone w czasie. Ciężarne powinny zadbać o nawodnienie organizmu, mogą sięgnąć po herbatki z dodatkiem imbiru, wodę z cytryną, napary ziołowe. Skuteczne są również migdały i liście malin. Jeśli domowe metody zawiodą, a wymioty są intensywne i męczące, warto zasięgnąć porady ginekologa. Tylko lekarz może zadecydować o podaniu leków przeciwwymiotnych.
Jak zatrzymać wymioty u dziecka?
Wymioty są szczególnie niebezpieczne w przypadku małych dzieci, ponieważ istnieje duże ryzyko odwodnienia. W leczeniu najważniejsze jest podawanie jak największej ilości płynów. Jeśli powodem wymiotów jest tzw. grypa jelitowa, dolegliwości mijają samoistnie zazwyczaj po około 2-3 dniach. W przypadku silnych wymiotów, objawów odwodnienia lub pojawienia się innych niepokojących symptomów, należy jak najszybciej pokazać dziecko lekarzowi.
Jak zatrzymać wymiotowanie? Wszystko zależy od tego, czym jest spowodowane, jak uporczywe są torsje i jakie objawy im towarzyszą. Niekiedy należy pozwolić organizmowi na oczyszczenie, w innych przypadkach skorzystać z porady lekarskiej.