Przewlekła biegunka to stan, który utrzymuje się przez kilka tygodni, a nawet miesięcy. W większości przypadków do jej występowania przyczyniają się przewlekłe choroby przewodu pokarmowego. Zazwyczaj są to nieswoiste zapalenia jelit, ale nie tylko.
Chorzy, którzy doświadczają przewlekłej biegunki, nie powinni bagatelizować tego stanu. Jeśli nie będzie odpowiednio leczona, może prowadzić do licznych powikłań zdrowotnych. Niebezpieczne są zwłaszcza długotrwałe niedobory elektrolitów, witamin i innych składników odżywczych, niezbędnych dla prawidłowego funkcjonowania organizmu. Jak więc rozpoznać przewlekłą biegunkę i ją leczyć?
Biegunka – co to jest?
Biegunka to stan, w którym chory odczuwa potrzebę wypróżnień częściej niż trzy razy na dobę. Stolec jest wtedy – luźny płynny lub półpłynny – a pacjent często zmaga się z dodatkowymi objawami. To m.in. osłabienie oraz ból brzucha, które powodują dodatkowy dyskomfort. Skuteczne w zwalczaniu biegunki mogą okazać się preparaty apteczne. Te o silniejszym działaniu można uzyskać, korzystając z usługi, jaką jest e-recepta. Jednak w przypadku przewlekłej biegunki ogólnodostępne środki mogą okazać się niewystarczające.
Rodzaje i mechanizmy biegunki
Występowanie biegunki jest powszechne, jednak przypadłość różnicowana jest ze względu na rodzaj i wywołujący ją czynnik. Mówimy więc o biegunce ostrej, która najczęściej atakuje i mija bardzo szybko. W większości przypadków wystarczy leczenie objawowe. Jest też bardzo zakaźna, dlatego pacjenci powinni rozważyć wykorzystanie L4 online. Inne rodzaje tej przypadłości to biegunka przetrwała oraz przewlekła. Natomiast w przypadku mechanizmów biegunki mówimy o:
- biegunce osmotycznej, która występuje wskutek zaburzeń wchłaniania w jelitach substancji zatrzymujących wodę, przez co stolec zwiększa swoją objętość;
- biegunce zapalnej, powstającej przez uszkodzenie nabłonka jelitowego – zwykle przyczynia się do tego choroba;
- biegunce wydzielniczej, spowodowanej wydzielaniem do jelita cienkiego dużej ilości soli, wody oraz innych substancji.
Przewlekła biegunka – charakterystyczne objawy
Jak odróżnić przewlekłą biegunkę od ostrej lub przetrwałej? Głównymi czynnikami wyróżniającymi są czas trwania oraz bezpośrednia przyczyna występowania tych przypadłości. O biegunce przewlekłej mówimy wtedy, kiedy luźne wypróżnienia (powyżej 3 w ciągu doby), trwają 4 tygodnie lub dłużej. Natomiast biegunka ostra trwa maksymalnie 14 dni, a przetrwała utrzymuje się powyżej 2 tygodni, ale krócej niż miesiąc. Oprócz tego przy przewlekłym rozwolnieniu stolce mogą mieć domieszkę krwi, śluzu oraz ropy. Konieczne jest znalezienie przyczyny źródłowej, w czym pomocne są oczywiście odpowiednio dobrane badania diagnostyczne.
Przyczyny przewlekłej biegunki
O ile do ostrej biegunki może prowadzić zakażenie bakteryjne czy zatrucie pokarmowe, o tyle przyczyn biegunki przewlekłej trzeba doszukiwać się głębiej. Najczęściej pojawia się w wyniku nieswoistego zapalenia jelit – na przykład w przebiegu choroby Leśniowskiego-Crohna lub wrzodziejącego zapalenia jelita grubego. Tego rodzaju stany zapalne nie stanowią jedynego podłoża tej przypadłości, jest ona bowiem symptomem wielu innych dolegliwości, takich:
- zaburzenia wchłaniania pokarmów, w szczególności tłuszczów. Przykładami chorób, które dają takie objawy, są celiakia i mukowiscydoza;
- zespół jelita drażliwego, który charakteryzuje się występowaniem biegunki lub zaparcia, bólu brzucha oraz wzdęć;
- biegunka przewlekła może być spowodowana przez raka jelita grubego, jednak zazwyczaj towarzyszą mu również inne objawy, takie jak ból brzucha, utrata masy ciała, utrudnione oddawanie stolca czy krwawienia z odbytu;
- zespół rozrostu bakteryjnego jelita cienkiego;
- zespół krótkiego jelita oraz przetoki jelitowe;
- nadwrażliwość i nietolerancje pokarmowe;
- nowotwory, takie jak rakowiak, VIP-oma, guz gastrynowy, rak rdzeniasty tarczycy. Warto pamiętać, że przewlekła biegunka nie stanowi ich jedynego objawu;
- zewnątrzwydzielnicza niewydolność trzustki;
- nadczynność tarczycy;
- zatrucie toksynami, które pojawia się w wyniku nadużywania na przykład alkoholu;
- długotrwałe przyjmowanie leków przeczyszczających.
Jakim chorobom towarzyszy biegunka przewlekła?
Przewlekła biegunka towarzyszy przede wszystkim chorobom układu pokarmowego. Może to być choroby zapalne jelit, dróg żółciowych, zespół jelita drażliwego, nietolerancja laktozy, choroba Addisona, niewydolność trzustki, infekcja wirusowa lub bakteryjna, a także pasożyty jelitowe. Osoby cierpiące na przewlekłą biegunkę często doświadczają objawów takich jak dolegliwości bólowe, skurcze, wzdęcia, utrata masy ciała i zmęczenie. W przypadku wystąpienia przewlekłej biegunki ważne jest skonsultowanie się z lekarzem, aby zdiagnozować przyczynę i wdrożyć odpowiednie leczenie. Często konieczne jest skorzystanie z rozwiązania takiego jak zwolnienie lekarskie online.
Na co wskazuje wygląd stolca przy objawach biegunki przewlekłej?
W przebiegu tej dolegliwości warto zwrócić uwagę na to, jaką formę przybiera kał. Trzeba sprawdzić jego barwę, a także występowanie resztek pokarmu, co świadczy na przykład o zaburzeniach trawienia:
- stolec z krwią i śluzem może świadczyć o alergii, nowotworze albo zapaleniu jelita grubego;
- stolec smolisty jest najczęstszym symptomem występowania krwawienia z górnego odcinka przewodu pokarmowego;
- stolec z domieszką ropy pojawia się przy biegunkach bakteryjnych oraz chorobach jelita grubego wywołanego przez te patogeny;
- biegunka tłuszczowa wskazuje na niewydolność trzustki;
- biegunka wodnista może oznaczać zaburzenia wchłaniania jelitowego.
Niepokojące objawy – kiedy do lekarza?
W przypadku biegunki do lekarza należy się udać, kiedy objawy chorobowe nie ustąpią w ciągu 2 dni. Natomiast nie można czekać, jeśli pojawiły się niepokojące symptomy, takie jak wysoka gorączka, nudności i wymioty, a także niekontrolowany spadek masy ciała. O pomoc należy zwrócić się także wtedy, kiedy chory zauważy krwawienie z odbytu. Potencjalnie niebezpieczną sytuacją jest także wycieńczenie organizmu, dlatego trzeba zwiększyć ilość przyjmowanych płynów, by nie dopuścić do odwodnienia organizmu.
Diagnostyka i leczenie przewlekłej biegunki
Diagnozowanie przewlekłej biegunki zaczyna się od przeprowadzenia wywiadu z pacjentem w celu określenia czasu trwania objawów, częstości występowania przypadłości oraz obecności innych objawów. Następnie lekarz powinien przeprowadzić badania kału, a także badania specjalistyczne. Zaliczamy do nich między innymi kolonoskopię oraz gastroskopię. Leczenie przewlekłej biegunki jest bowiem prowadzone przyczynowo.
Jak leczyć objawy biegunki?
Leczenie przewlekłej biegunki zależy od jej przyczyny i może obejmować zmiany w diecie, doustne leczenie farmakologiczne, a w niektórych przypadkach również terapię prowadzoną przez specjalistów, takich jak gastroenterolog czy dietetyk. W przypadku nietolerancji laktozy lub fruktozy, ważne jest wyeliminowanie z diety produktów spożywczych zawierających te składniki. Należy zrezygnować też z potraw pikantnych i tłustych, a zamiast tego postawić na lekkostrawne warianty. Leki, takie jak probiotyki, leki przeciwbiegunkowe, preparaty żelaza, kortykosteroidy czy środki przeciwbakteryjne, mogą być stosowane w celu złagodzenia objawów przewlekłej biegunki.
Przewlekła biegunka to przypadłość, która pojawia się przy wielu chorobach. Nie można liczyć, że minie samoistnie – wymaga starannej diagnostyki oraz wdrożenia odpowiedniej terapii.