Ból pleców różnicuje się m.in. według lokalizacji, stopnia nasilenia dolegliwości, okoliczności występowania objawów i pierwotnej przyczyny. Każdy przypadek trzeba odpowiednio zbadać, by indywidualnie dobrać najskuteczniejszą terapię.
Plecy to tylna część tułowia, od barków do pasa. Bolesności często mają związek z kręgosłupem (urazy, przepuklina krążka międzykręgowego, choroby zwyrodnieniowe), ale to nie jedyny powód. Na samym początku nie można infekcji wirusowych, zaburzeń układu sercowo-naczyniowego, oddechowego i moczowego, nowotworów, uszkodzeń komórek nerwowych. Odczuwalny ból pleców może też być przeniesiony – ognisko bolesności wyczuwa się na grzbiecie, ale prawdziwe źródło problemu jest w innej części ciała, unerwionej z tego samego odcinka rdzenia kręgowego. Dolegliwości mogą też promieniować. Niektóre da się złagodzić samodzielnie, inne wymagają dokładnej diagnostyki i leczenia.
Silne bóle pleców a dolegliwości kręgosłupa – dyskopatia, zmiany zwyrodnieniowe
Kiedy boli, to organizm wysyła sygnał, że coś jest nie tak. W wyniku ciężkiej pracy fizycznej czy wypadku może dojść do przeciążenia mięśni, ścięgien, więzadeł, stawów kości i innych struktur anatomicznych – to powoduje nadwyrężenia, naciągnięcia, zwichnięcia, skręcenia, zerwania, pęknięcia, złamania etc. Wiele urazów kończy się bólem pleców. Jeżeli pojawia się nagle, w wyniku uderzenia czy w trakcie dźwigania, pacjent zwykle nie ma wątpliwości co do źródła objawów.
Czy zmiany zawsze zachodzą nagle?
Ból odczuwalny w obrębie kręgosłupa bierze się nie tylko z gwałtownego uszkodzenia kręgów i ich najbliższych okolic. Niektóre zmiany mogą zachodzić stopniowo i pogłębiać się z czasem, co powoduje ból pleców o coraz większym nasileniu. Dyskopatia to choroba zwyrodnieniowa, która dotyczy tzw. dysku, czyli krążka międzykręgowego. Jeśli jądro miażdżyste przerwie pierścień włóknisty i zacznie uciskać na nerwy rdzenia kręgowego, bolesności będą coraz częstsze i intensywniejsze. Nasilanie dolegliwości spowoduje kolejne objawy i komplikacje, zależne od lokalizacji przepukliny. Nie warto na nie czekać – weź zwolnienie lekarskie online, zrób badania i rozpocznij terapię!
Czynniki ryzyka, pierwotne przyczyny bólu kręgosłupa i pleców
Naturalne procesy starzenia prowadzą m.in. do zmniejszenia elastyczności osi szkieletu oraz osłabienia siły mięśni pleców. Im silniejszy „gorset”, tym lepsza ochrona przed wypadnięciem dysków, uszkodzeniem kręgów itd. Dolegliwości bólowe pleców często zgłaszają kobiety w ciąży. Mają związek nie tylko z coraz większym obciążeniem, ale też działanie hormonów i rozciąganie mięśni, więzadeł, kości. Na niektóre rzeczy trudno cokolwiek poradzić, ale warto zadbać o jak najzdrowszy tryb życia. Zaniedbania, lekceważenie słabszych sygnałów ze strony organizmu prędzej lub później doprowadzi do poważniejszych konsekwencji.
Urazom i zwyrodnieniom różnych części kręgosłupa, które kończą się bólem pleców, sprzyjają:
- brak aktywności fizycznej;
- nadwaga i otyłość;
- nieskorygowane wady postawy – kifoza, lordoza, skolioza;
- siedzący tryb życia;
- nieprawidłowa postawa podczas siedzenia, stania i ruchu (nieergonomiczna pozycja, noszenie niedopasowanego obuwia);
- obciążanie pleców podczas dźwigania i podnoszenia;
- mikrourazy i poważniejsze kontuzje, które zmieniają mechanikę ruchów;
- stany zapalne mięśni pleców;
- zaburzenia psychiczne – m.in. depresja, przewlekły stres, nerwice lękowe;
- choroby, np. osteoporoza, reumatoidalne zapalenie stawów, stenoza (zwężenie kanału kręgowego), choroba kości Pageta, spondylolisteza (tzw. ześlizgnięcie kręgów);
- nowotwory.
Różnicowanie bólu górnej i dolnej części pleców. Odcinek szyjny, piersiowy i lędźwiowy
Każde schorzenie charakteryzuje się określonymi symptomami. Liczy się nie tylko lokalizacja ogniska bólowego, ale też pozostałe dolegliwości. Najlepszym przykładem będzie dyskopatia – przepukliny mogą występować w każdej części osi szkieletu, a objawy różnią się w zależności od odcinka kręgosłupa, w którym doszło do zmian zwyrodnieniowych.
Lekarze radzą, by pacjenci zwracali szczególną uwagę na:
- sztywności oraz stosunkowo lekki ból górnej części pleców i karku, zaburzenia czucia kończyn górnych – wskazują na dyskopatię i ból kręgosłupa szyjnego;
- promieniowanie bolesności do żeber, nasilenie bólu pleców podczas kaszlenia, kichania, śmiania się – typowe dla przepukliny kręgosłupa w odcinku piersiowym;
- bóle dolnej części kręgosłupa w okolice lędźwiowo-krzyżowej, narastające przy skłonach i pochylaniu do przodu, mrowienie i drętwienie nóg – to prawdopodobnie dyskopatia w odcinku lędźwiowym.
Ból pleców może mieć źródło poza kręgosłupem, a nawet układem ruchu
Niektóre przyczyny dolegliwości trudno jednoznacznie zaklasyfikować. Fibromialgia to przewlekła choroba reumatyczna tkanek miękkich, która powoduje uogólnione bóle mięśni i stawów. Pierwszy punkt tkliwy (wrażliwy na ucisk) w jej przebiegu może, ale wcale nie musi pojawić się w miejscu, które wywoła ból w okolicy pleców. Czasami lokalizacja sugeruje uszkodzenie lub zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa, a tymczasem prawdziwą przyczyną okazuje się uraz miednicy. Warto wziąć L4 online i przeprowadzić kompleksowe badania diagnostyczne.
Różnego rodzaju bóle pleców często występują z powodu poniższych przypadłości zdrowotnych:
- rozwarstwienie aorty lub tętnicy szyjnej, kręgowej;
- tętniak aorty brzusznej;
- zawał serca;
- choroba wieńcowa (dusznica bolesna);
- zapalenia:
- jajników;
- nerek;
- opon mózgowych;
- płuc;
- prostaty;
- trzustki;
- wyrostka robaczkowego;
- infekcje kręgosłupa;
- półpasiec;
- zapalne choroby autoimmunologiczne;
- zmiany nowotworowe;
- ciąża pozamaciczna.
Charakterystyka objawów, symptomy towarzyszące bólowi pleców
Przy niektórych dolegliwościach bolesność promieniuje do różnych miejsc kończyny górnej lub dolnej, pośladków lub w inne miejsca ciała. Zwyrodnienia, choroby i uszkodzenia kręgosłupa mogą sprawić, że kręgi zaczną naciskać na nerwy. Nadmierny ucisk nie tylko wywołuje dolegliwości bólowe, ale też może doprowadzić do stanu zapalnego i degeneracji neuronów. Razem z bólem pleców występują między innymi:
- rwa kulszowa;
- rwa udowa;
- rwa barkowa.
Niektóre symptomy pojawiające się razem z bólami pleców należy natychmiast zgłosić lekarzowi – mogą świadczyć o poważnym zagrożeniu zdrowia, czasami nawet życia. Najbardziej niepokojące objawy współwystępujące to:
- spadek wagi bez wyraźnej przyczyny;
- stan gorączkowy, dreszcze;
- obrzęki i zmiany skórne na plecach;
- zawroty i bóle głowy;
- problemy z oddawaniem lub trzymaniem moczu i stolca;
- niedowład kończyn;
- drętwienie narządów płciowych, pośladków, odbytu;
- brak ulgi po odpoczynku, odciążeniu pleców i zażyciu ogólnodostępnych środków przeciwbólowych.
Leczenie bólu pleców wymaga postawienia prawidłowej diagnozy
W przypadku bóli pleców zwykle trudno od razu rozpoznać ich faktyczną przyczynę. Jeśli bolesności są silne, nagłe, nie ustępują w ciągu tygodnia, są problemy z normalnym poruszaniem się, trzeba wybrać się na konsultacje lekarskie. Najlepiej najpierw udać się do lekarza rodzinnego, który na podstawie wywiadu medycznego i badań fizykalnych dokona wstępnego rozpoznania – potem wyda skierowania na badania lub do specjalisty. To może być ortopeda, neurochirurg, neurolog, onkolog, psychoterapeuta…
Diagnoza i leczenie bólu pleców
Procedury diagnostyczne bazują na badaniach obrazowych, czyli MRI, TK czy RTG – podejrzenie dolegliwości zapalnych może wymagać przeprowadzenia szeregu testów laboratoryjnych. Sposób leczenia wynika z rozpoznanego i potwierdzonego schorzenia. Na niektóre urazy stosuje się rehabilitację i psychoterapię, inne uszkodzenia mogą wymagać zabiegu chirurgicznego. Nowotwory usuwa się operacyjnie, przez naświetlanie czy chemioterapię. Elementem leczenia bólu pleców może być też farmakoterapia. Na wiele silniejszych środków będzie potrzebna recepta online od lekarza.
Domowe sposoby na ból pleców. Profilaktyka, zapobieganie dolegliwościom
Można skutecznie złagodzić ból pleców poprzez ogrzewanie lub schładzanie bolącego miejsca (okłady, kąpiele, plastry). Niektórym pomagają stosowane miejscowo maści o działaniu przeciwbólowym i przeciwzapalnym. Lekarze zalecają też wykonywanie ćwiczeń, które mają odciążyć kręgosłup i wzmocnić gorset mięśniowy. Duże znaczenie ma pozycja przyjmowana podczas pracy, odpoczynku i snu – poduszka nie powinna powodować zgięcia szyi, zaleca się spanie na średnio twardym, równym materacu. W sposobie żywienia trzeba zwrócić szczególną uwagę na dostarczenie organizmowi odpowiednich ilości poniższych składników:
- magnez;
- potas;
- wapń;
- witaminy D i B;
- proteiny.
Dietę i ćwiczenia wzmacniające należy dopasować do indywidualnych potrzeb. Ogólnie najlepszym sportem pod kątem mięśni pleców oraz kręgosłupa będzie pływanie – najlepiej stylem grzbietowym.
Ból pleców ma wiele przyczyn. Czasami jest jedynym objawem, w innych przypadkach pojawiają się dodatkowe dolegliwości. Nie ma sensu zgadywać, co dokładnie się stało. Lepiej udać się do lekarza i uzyskać fachową pomoc medyczną.